Over de fascinatie om elke dag opnieuw over stoelen na te denken

Zij hebben sinds 1984 een gezamenlijk atelier, een ontwerpstudio voor de vormgeving van interieurs en producten. Hoe zijn jullie begonnen?

Carmen Greutmann-Bolzern:
Ons eerste succes na voltooiing van onze studies was beslissend voor ons verdere pad. Destijds wonnen we een wedstrijd voor studenten georganiseerd door de Zwitserse firma Denz en we hadden het geluk dat het ontwerp zeer goed werd ontvangen en dus werd uitgevoerd. Dit was ongebruikelijk, maar het idee sloeg aan en het was onze toegang tot de kantoorwereld. Dat resulteerde in vele vervolgopdrachten in zowel product- als grafisch ontwerp, later in showroomvormgeving en we bouwden zelfs de privéwoning van Albert Denz. Toen Denz werd overgenomen door Lista Office LO (tegenwoordig Lienhard Office Group), werd onze samenwerking voortgezet. Met de specifieke uitdagingen van Zwitsers design waaraan we wilden voldoen tijdens de taken, werd ook onze aanpak tot op zekere hoogte gevormd, althans als ik voor mezelf spreek.

Is er een fundamentele, bijzonder beproefde aanpak voor jullie ontwerptaken?

Urs Greutmann:
Urs Greutmann: Wij proberen altijd vanuit de context te ontwikkelen – dat is het allerbelangrijkste. Aangezien wij meestal werken op basis van een opdracht, begint het met een analyse. Voorwaarde voor de oplossing is weten voor welk bedrijf wij werken, hoe het bedrijf werkt en wat de oplossing uiteindelijk kan realiseren. Wij houden ervan dingen te veranderen en dat is alleen mogelijk als er in de loop der jaren een continue samenwerking bestaat.

Hoe is uw samenwerking met Girsberger begonnen?

Carmen Greutmann-Bolzern:
Onze paden hebben elkaar op verschillende manieren gekruist. Wij zijn Girsberger voor het eerst tegengekomen in het kader van het project voor Credit Suisse met 2400 werkplekken. Later kwamen we samen tijdens het project van de Swiss Lounge voor de luchthaven van Zürich, waar we ook voor het eerst samenwerkten met Girsberger Customized Furniture. Ongeveer vier jaar geleden kwamen we op het idee voor een nieuwe stoel. Want ook al werken we meestal op basis van opdrachten, Urs is zo nu en dan ook bezig met vrije ontwerpen.

Urs Greutmann:
Zo kwamen we ook met Girsberger in gesprek over de ontwikkeling van serieproducten. De tijd was exact rijp voor ons idee. Mijn eerste gedachte was om een heel eenvoudige stoel te ontwikkelen die het effect heeft van een zitbal, maar mooier oogt en beter functioneert.

De werkomgeving wordt vandaag de dag steeds mobieler en de verblijfsduur van individuele personen op een hun individueel toegewezen plek neigt ertoe korter te worden ...

Urs Greutmann:
Door de nieuwe kantoorconcepten die zijn ontstaan, hebben we minder behoefte aan zeer ergonomische, functionele bureaustoelen. Die werken niet binnen deze context van zit-sta- en projectwerkplekken. Een grote stoel staat altijd in de weg en op de verkeerde plek. Ook de bedieningselementen zijn te complex bij zo'n stoel.

Urs Greutmann:
Urs Greutmann: Het oorspronkelijke idee van een hocker met rugleuning die in vele houdingen kon worden gebruikt, werd uiteindelijk een eenvoudige, bewegelijke stoel met een rugleuning. Op technisch vlak hebben we samen met de ingenieurs van Girsberger heel wat uitgeprobeerd en zijn vanaf een luchtring als basis, via een stalen veer op rubberen buffers gekomen als dempingselementen. Die buffers functioneren langdurig, zijn zinvol en herhaalbaar – bij gelijkblijvende kwaliteit. Op deze manier hebben wij de beoogde bewegingsmogelijkheid in de zitbeweging bereikt. De naam “Simplex 3D” impliceert de eigenschappen “eenvoudig” en “driedimensionaal”.

Urs Greutmann:
Urs Greutmann: Andere stoelen die het thema van het eenvoudige, dynamische zitten toepassen, verschillen vooral formeel van elkaar. De mechanica of “niet-mechanica” staat vaak op de voorgrond en wordt bepaald door het ontwerp – onder het motto: “Kijk, dit is een gezonde stoel”. Wij wilden een stoel creëren die overal werkt en ook beantwoordt aan het verlangen naar meer gerieflijke kantoren.

Carmen Greutmann-Bolzern:
 Wat mij vooral opviel, was dat de modellen van Girsberger tot dan toe erg mannelijk overkwamen. Ik wilde nu een vrouwelijke tegenhanger ontwikkelen. In de tijd dat ik hierover nadacht, presenteerde Coco Chanel net nieuwe modeontwerpen: zwart boven en wit onder en omgekeerd. Dus ik dacht dat een tweekleurig ontwerp ook een goed uitgangspunt zou zijn voor onze stoel. De vrouwelijke touch was absoluut belangrijk voor me – Urs heeft dat weten om te zetten. Een middennaad verdeelt de rugleuning en zitting qua kleur in boven- en onderkant, ook al vormt de schaal één geheel.

Urs Greutmann:
Er is een object gecreëerd dat enorm verschilt van wat wij kennen van de functionele stoel. En afgezien van de hoogteverstelling hebben we alle bedieningselementen achterwege gelaten. Men kan van alle zijden plaatsnemen op de “Simplex 3D”, in de meest uiteenlopende houdingen. Een stoel moet houdingen mogelijk maken en niet belemmeren. Zoals we weten, is zitten in feite een belasting voor het lichaam.

Carmen Greutmann-Bolzern:
Carmen Greutmann-Bolzern: Deze stoel kan worden gebruikt op teamwerkplekken, in speciale zones, bij touch-downwerkplekken, voor desk sharing of in coworkingruimtes – en natuurlijk ook in het thuiskantoor. Eigenlijk is hij overal mogelijk, tenzij iemand echt een hele werkdag op slechts één stoel moet zitten.

Urs Greutmann:
Urs Greutmann: Het coworking-thema en de kantoorgemeenschappen zijn echte gamechangers. De kantoorwereld gaat nog enorm veranderen! Je ziet dit nu al in de beginfase: de grote organisaties worden met uitsterven bedreigd zoals de dinosaurussen. In de komende tien tot vijftien jaar zullen andere structuren ontstaan. Dan worden er geen hoofdkantoren meer gebouwd voor duizenden werknemers. Alles wordt steeds meer gedecentraliseerd, met netwerken die open functioneren. De meest uiteenlopende bedrijven huren dan ruimtes in dergelijke gemeenschappen. Hierdoor veranderen de eisen die aan de infrastructuur en het meubilair worden gesteld. Dit is waar onze stoel “Simplex 3D” een rol zal gaan spelen.

Sinds 2003 delen jullie een leerstoel voor productdesign aan de Kunstacademie van München. Hebben jullie hier onderling prioriteiten vastgelegd?

Carmen Greutmann-Bolzern:
Wij zijn als team aangesteld en doen met z'n tweetjes alles als team. Dat werkt ook beter dan afwisselend lesgeven. Anders krijgen we continu te horen: “Maar uw man zei ...” of “Uw vrouw zei ...”. Het ontwerpen van een stoel behoort ook altijd tot de taken. Het maken van een goede stoel is de koningsdiscipline voor een ontwerper. De studenten hebben dan in het laatste semester drie maanden de tijd om een ontwerp te maken. Wij bepalen altijd het thema en het materiaal. Wat de stoel als ontwerpopgave zo moeilijk en ingewikkeld maakt, is dat hij zes zijden heeft. Er zijn optische illusies. Met een totaal van 15 weken bereikt iedere student zijn grenzen, omdat hij ook zelf het prototype moet bouwen. Afmetingen, statica, vormkwesties ... een heleboel problemen.
Aan het einde van elk laatste semester is er altijd een stoelententoonstelling in de academie, die al een traditie is geworden en enthousiaste stamgasten trekt.